Vreemdgaan, ontrouw of verliefd op een ander

Dit artikel gaat in op de behandeling van vreemdgaan en ontrouw d.m.v. relatietherapie. Het verwerken van ontrouw is een langdurig proces maar wij zien dat met relatietherapie de meeste koppels het samen redden. Veel koppels komen er uiteindelijk zelfs beter uit en dat is hoopvol.

Als één van de partners vreemd gaat of verliefd is op een ander, heeft dit een grote impact op de relatie. Koppels die zich hiermee melden voor relatietherapie bij Praktijk AH, zijn vaak nogal geschrokken en hebben te maken met sterke emoties. Maar het hoeft zeker niet het eind van de relatie te betekenen.

Bij vreemdgaan kan verliefdheid een rol spelen maar dat hoeft helemaal niet. Als vreemdgaan uitkomt, brengt dit meestal een directe schok te weeg binnen de relatie. Dat er ontrouw is gepleegd, is meteen duidelijk.
Als er gevoelens voor een ander spelen, kan dit eenzelfde schok geven maar vaak wordt dit door een koppel in eerste instantie als minder heftig ervaren. Naarmate er wat tijd verstrijkt, wordt verliefdheid juist vaker als meer bedreigend ervaren. Verliefdheid kan net zoveel of zelfs meer ontrouw in zich dragen dan vreemdgaan. Dit is afhankelijk van wat er met de gevoelens is gedaan en hoe geheim ze zijn gehouden.

De relationele behoeftes van exclusiviteit en veiligheid spelen een belangrijke rol. Koppels willen op bepaalde gebieden de enigen zijn voor elkaar en dit geeft het gevoel van verbinding. Ze zijn het er bijvoorbeeld over eens dat seks niet met een ander gedeeld wordt. Minder heldere afspraken zijn er meestal over het met anderen delen van gevoelens, behoeftes en kwetsbaarheden. Bij vreemdgaan is de exclusiviteit geschaad wat altijd leidt tot een vertrouwensbreuk.

Iedereen zal deze vraag anders beantwoorden en dat is natuurlijk begrijpelijk. Maar beide fenomenen hebben meestal hetzelfde effect op de relatie. In beide gevallen zien we dat het gevoel van vertrouwen en veiligheid een ongelooflijke deuk oploopt. Alle andere emoties zoals boosheid en verdriet komen daar verder uit voort.

Daar waar veiligheid en vertrouwen in relaties in het geding komt, heeft dit altijd sterke emoties tot gevolg. Dit komt omdat vertrouwen en veiligheid basale hechtingsbehoeften zijn. Ons overlevingsinstinct gaat aan als deze in gevaar zijn.

Emoties zoals verdriet, boosheid, afschuw, schaamte, schuldgevoel, angst, houden van, verdoving, verwarring, ongeloof, etc. zijn allemaal normaal als we te maken krijgen met ontrouw.

Binnen Praktijk AH hebben we veel ervaring en kennis opgebouwd in het werken met vreemdgaan en ontrouw. Een opvallend hoog percentage van de koppels, zo ‘n 80 tot 90 procent, redt het om na relatietherapie samen verder te gaan. Geen enkele situatie is hetzelfde maar toch herkennen we verschillende fasen in het therapietraject.

Zoals gezegd zit het koppel vaak vol met emotie tijdens een eerste afspraak relatietherapie. Dit is volstrekt normaal en we scheppen als eerste rust in de situatie. We proberen het verhaal zo compleet mogelijk op tafel te krijgen en we geven een overzicht over het proces waar het koppel aan gaat beginnen. Enkele belangrijke punten hierbij zijn:

• Bij het verwerken van ontrouw en vreemdgaan is het belangrijk om steeds opnieuw de gevoelens die er spelen onder ogen te komen en te delen. Als relatietherapeuten helpen wij om dit op een goede manier te doen zodat het bijdraagt aan de verwerking.
• Ontrouw legt vaak aspecten van de relatie bloot die al langer niet helemaal in orde waren. Het is belangrijk om hier in een later stadium aan door te werken.
• Er komen vaak persoonlijke gevoeligheden en kwetsbaarheden boven tafel waaraan gewerkt kan worden.
• Het volledig verwerken van ontrouw duurt meestal enkele jaren. Niet dat er ook zo lang relatietherapie nodig is maar het is wel belangrijk om er rekening mee te houden dat het voor langere tijd een terugkerend onderwerp in de relatie zal zijn. Misschien is dit in eerste instantie niet fijn om te horen maar als een koppel dit kan aanvaarden, schept het ruimte en rust.
• Het proces van verwerken verloopt met ups en downs. Soms gaat het een tijdje goed en dan ineens ontstaat er weer boosheid en wantrouwen.
• Wij raden altijd aan om eerlijk en transparant te worden over wat er allemaal gebeurd is. Sommige partners willen dit tot in detail weten, andere niet. In elk geval is dit schoon schip maken erg belangrijk. Als er halverwege of na de relatietherapie weer een aantal geheimen aan het licht komen, wordt het vertrouwen nog een keer geschaad en betekent het vaak het einde van de relatie.

Als eerste moet er ruimte zijn voor de gekwetste gevoelens voor de bedrogen partner. Natuurlijk zijn er ook gevoelens en beweegredenen aanwezig bij de partner die ontrouw is geweest maar deze komen later uitgebreid aan bod. Hij of zij zal onder ogen moeten komen wat hij heeft gedaan en wat hij daarmee bij de ander heeft veroorzaakt. De gekwetste partner kan meestal pas ruimte voelen om naar de onderliggende oorzaken te kijken als er voldoende recht is gedaan aan zijn of haar gekwetste gevoelens. Dit zijn moeilijke gesprekken om samen te voeren en in relatietherapie steunen en sturen we beide partners om bij de gekwetstheid te blijven en deze een plek te geven.

Vervolgens is het gaan begrijpen van de onderliggende oorzaken erg belangrijk. Dit is nodig om uiteindelijk weer vertrouwen op te kunnen bouwen. In dit stadium zijn ook de gevoelens van de partner die ontrouw is geweest van belang. Misschien heeft het ontrouw een reden, komt het voort uit een onbevredigd verlangen of heeft het te maken met een negatief patroon waar het koppel zich in bevond. Of misschien spelen er persoonlijke issues of al langer onderdrukte gevoelens die ineens actief zijn geworden.

Dit uitvinden van de onderliggende oorzaken van ontrouw of vreemdgaan is nooit een excuus voor wat er gedaan is. Maar het helpt in het begrijpen van wat er mis zit zodat daaraan gewerkt kan worden.

Het vraagt van beide partners de bereidheid om ook naar zichzelf te kijken en moeilijke, verstopte of kwetsbare gevoelens onder ogen te komen. In relatietherapie zoeken we met beide partners naar deze diepere gevoelens en brengen ze aan de oppervlakte. Pas dan kan de betekenis ervan en de invloed die ze hebben gehad op het plegen van ontrouw duidelijk worden.

De bereidheid om naar jezelf te kijken en aan jezelf te werken is ongelooflijk belangrijk. “Jij wilt zelf ook begrijpen waarom je bent vreemdgegaan om daarmee te kunnen voorkomen dat dit weer kan gebeuren”. Dit helpt enorm in het opbouwen van het vertrouwen.

Schuldgevoelens richting de ander zijn gepast net als schuldgevoelens richting jezelf. “Ik heb de ander iets aangedaan maar ook mezelf”. “Ik wil niet liegen of stiekem zijn. Zo wil ik niet zijn”.

In deze fase gaan we verder aan het werk met de onderliggende gevoelens en patronen die we hebben uitgevonden. Onder negatieve interactiepatronen zitten meestal een aantal blauwe plekken van waaruit je snel reageert als deze door de ander aangeraakt worden. Aanvallen en terugtrekken zijn zeer bekende reacties en versterken het patroon.

Soms komt er oude individuele of relationele pijn los en is er een stuk verwerking te doen. Soms moeten we werken aan een onderliggende angst zoal bijvoorbeeld leren om je kwetsbaar op te stellen en gevoelens te tonen.

De dynamiek van het koppel wordt steeds belangrijker. Hoe gaan we met elkaar om als het gaat om behoeftes, gevoelens, kwetsbaarheden, verwachtingen, onduidelijkheden, etc? Hoe deden we dat en was dat bevredigend voor beiden? Wat werd er wel of niet geuit en hoe werd daar dan op gereageerd? Wat zijn de gevolgen geweest van het wel of niet delen van deze persoonlijke stukken?

In relatietherapie helpen we koppels met het met elkaar aangaan en bespreken van deze gevoelens. We helpen met zoeken naar een nieuwe manier waarop dit voor beide partners veilig, prettig en functioneel is.

Waar we altijd op uit zijn in de therapie is dat partners zich weer veilig gaan voelen bij elkaar. Dit opbouwen van veiligheid is niet echt een fase want het speelt tijdens het gehele therapietraject een hoofdrol. Veiligheid is immers nodig om te verwerken, te verbinden, te vertrouwen en soms ook weer even afstand te mogen nemen.

Je veilig voelen heeft te maken met dat je zeker weet dat de ander om je geeft en dat je goed genoeg bent. Dat je steeds weer ervaart dat de ander er voor je is en je gevoelens serieus wilt nemen. Dat je toegang hebt tot elkaars emoties en gevoelens.

Door het met elkaar te werken aan kwetsbaar opstellen en persoonlijke groei kan er een diepere veiligheid ontstaan dan voorheen. In de relatietherapie gebruiken we hierbij veel technieken uit de Eft. Juist omdat je je kwetsbaar op durft te stellen, breng je de ander in de gelegenheid er voor je te zijn en je serieus te nemen.

De nieuwe veiligheid gaat daarmee steeds meer bestaan uit:

• Je durft te laten zien en merken dat de ander belangrijk voor je is en de ander kan dit ontvangen.
• Je voelt je gewoon als partner goed genoeg en de ander bevestigt dit.
• Al is het moeilijk, je durft voortaan te zeggen als er iets niet fijn is in de relatie en de ander is bereid om dit serieus te nemen.
• Je hebt toegang tot elkaars gevoelens en je kunt erop vertrouwen dat jullie ook moeilijke gevoelens met elkaar kunnen delen.
• Je beseft je dat jij niet meer ontrouw wilt zijn! Dat je hiermee de ander én jezelf iets aandoet.
• Het ontrouw mag nog steeds benoemd en besproken worden. Je kunt er als volgt op terug kijken: “Het was een hele nare tijd maar het heeft ook dingen blootgelegd die al langer in de relatie of in de persoon niet in orde waren. Het heeft ons doen groeien”.

Zoals eerder gezegd, lukt het verassend veel koppels om samen door te gaan na ontrouw. Omdat de verwerking van vreemdgaan een langdurig proces is, is het goed om nog een afspraak te plannen met een langere tijd ertussen. Elk mens is geneigd om in oude patronen terug te vallen en nieuwe patronen hebben wat langer de tijd nodig om in te slijten. Bewust blijven van je gevoelens, je gedrag en wat je wel en niet met elkaar deelt, blijft belangrijk.